ગુજરાતમાં જન્મ-મરણના દાખલામાં નામ સુધારા અંગે નવા નિયમો – હવે ગુંચવણ નહીં, સીધી વાત

ક્યારેય ધ્યાન ગયું છે કે એક નાનું નામ ભૂલથી તમારી આખી ઓળખ મુશ્કેલ બનાવી શકે? બાળકના જન્મ પ્રમાણપત્રમાં ખોટી અટક, પિતાનું નામ ગલત લખાયું હોવું, કે મરણના દાખલામાં ખોવાયેલ માહિતી આ બધું પછી સ્કૂલ, પાસપોર્ટ કે વારસામાં કેટલો માથાનો દુખાવો કરે છે, એ આપણે સૌ જાણીએ છીએ. gujarat Birth-Death Certificate New Rules 2025

ગુજરાત સરકારના આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ વિભાગે -મરણના દાખલામાં નામ સુધારા માટે નવી એડવાઇઝરી જાહેર કરી છે. આ નિયમો ખાસ કરીને સિંગલ પેરેન્ટ્સ, છૂટાછેડા લીધેલા માતા-પિતાં અને નામના ક્રમ બદલવા ઇચ્છતા લોકો માટે મોટી મદદરૂપ બનશે.

જન્મ-મરણ દાખલા નામ સુધારા નવા નિયમો શું કહે છે?

આ નવી એડવાઇઝરીનો સીધો અર્થ એ છે કે હવે નામ સુધારાની પ્રક્રિયા વધુ માનવિક, સરળ અને વાસ્તવિક પરિસ્થિતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવશે. હવે માત્ર એક વખત સુધારો કરવાની મર્યાદા નહીં રહે. યોગ્ય પુરાવા સાથે ફરીથી પણ સુધારો શક્ય બનશે.

છૂટાછેડાના કેસમાં બાળકનું નામ – હવે માતાનું નામ માન્ય

જો માતા-પિતા વચ્ચે છૂટાછેડા થયા હોય અને કોર્ટ દ્વારા બાળકની કસ્ટડી માતાને મળી હોય, તો હવે બાળકના જન્મ પ્રમાણપત્રમાં પિતાની જગ્યાએ માતાનું નામ અને માતાની અટક લખી શકાય છે.

ઉદાહરણ:

• બાળકનું નામ – માતાનું નામ – માતાની અટક
• આ નિયમ ખાસ કરીને તે માતાઓ માટે મોટી રાહત છે જે એકલી સંતાનનું ભવિષ્ય ઘડે છે.

પિતાનું નામ ફરજિયાત રહેશે

હા, અહીં એક સ્પષ્ટતા પણ છે. બાળકના જન્મ પ્રમાણપત્રમાં જ્યાં “પિતાનું નામ” માટે અલગ કોલમ હોય છે, ત્યાં જૈવિક પિતાનું નામ કાઢી શકાશે નહીં. એટલે biological fatherનું નામ ફરજિયાત રહેશે.

પરંતુ બાળકના નામના પછી કયું નામ લખવું તે હવે અરજીદારની પસંદ પર રહેશે.

માતા-પિતા સાથે રહેતા હોય તો પણ છૂટ

ચાલો માનીએ કે માતા-પિતા સાથે રહી રહ્યા છે, પણ કોઈ કારણસર તેઓ ઇચ્છે કે બાળકના નામની પાછળ માતાનું નામ અને અટક આવે. હવે આ પણ માન્ય રહેશે. અર્થ એ કે પરિવારની પરિસ્થિતિ પ્રમાણે હવે વધુ લચીલાપણું આપવામાં આવ્યું છે.

મિડલ નેમ અને અટક હવે Optional

આ સૌથી મોટો ફેરફાર કહીએ તો ખોટું નહીં.

• હવે તમે ઇચ્છો તો બાળકના જન્મ દાખલામાં:
• મિડલ નેમ (પિતાનું નામ)
• લાસ્ટ નેમ (અટક)

છોડીને ફક્ત “બાળકનું નામ” પણ રાખી શકો છો.
એટલે નામ હવે સરળ અને સંક્ષિપ્ત રાખવાની છૂટ.

ચાલો માનીએ, કોઈ માતા-પિતા નથી ઇચ્છતા કે બાળકની ઓળખ તેના પિતાની અટક સાથે જોડાય — હવે તે possible છે.

નામનો ક્રમ બદલવાની છૂટ

હવે નામનું બંધારણ પણ તમે બદલી શકો છો.

જેમ કે:

• અટક – બાળકનું નામ – પિતાનું નામ
• અગાઉ આવું માન્ય ન હતું, પરંતુ હવે યોગ્ય પુરાવા સાથે આ પણ સ્વીકાર્ય રહેશે.

પિતા અને બાળકની અલગ અટક શક્ય

ઘણાં પરિવારમાં આવું હોય છે કે પિતાની અને બાળકની અટક અલગ હોય. હવે એ પણ દાખલામાં સુધારી શકાય છે — પરંતુ સરકારી ગેઝેટ અને પૂરતા પુરાવા આધારરૂપ બનશે.

અહીં નિયમ કડક છે, પરંતુ રસ્તો ખુલ્લો છે.

મરણના દાખલામાં પણ મોટો ફેરફાર

મરણના પ્રમાણપત્રમાં પણ હવે મરનારના નામ પછી:

• પિતાનું નામ
• પતિનું નામ
• અટક

લખવાનું વૈકલ્પિક કરી દેવામાં આવ્યું છે. એટલે અહીં પણ હવે વ્યક્તિગત પરિસ્થિતિઓનો માન રાખવામાં આવશે

હવે એક નહીં, અનેક વાર સુધારો શક્ય

અગાઉ 2007ના નિયમો પ્રમાણે માત્ર એક વાર સુધારો થઈ શકતો.
પણ હવે જો પરિસ્થિતિ બદલાય, નવા પુરાવા મળે, અથવા જૂની માહિતી ખોટી સાબિત થાય… તો ફરી સુધારો કરી શકાશે.

આ બદલાવ ઘણી વર્ષોથી અટવાયેલી ફાઇલો માટે આશીર્વાદ જ છે.

કોને ફાયદો થશે આ નવા નિયમોથી?

• છૂટાછેડા લીધેલી માતાઓ
• સિંગલ પેરેન્ટ્સ
• નામ બદલવા ઇચ્છતા યુવાનો
• જે પરિવારોમાં અટક સંબંધિત વિવાદ છે
• વારસા સંબંધિત કાનૂની મામલાઓ વાળા લોકો

અરજી કરવાની પ્રક્રિયા – સરળ સમજ

જો તમે નામ સુધારવા માંગતા હો, તો:

નજીકના જિલ્લા રજિસ્ટ્રાર કાર્યાલયમાં અરજી કરો

• આધાર પુરાવા જોડો
• આધાર કાર્ડ
• શાળા દાખલા
• કોર્ટ ઓર્ડર (જો લાગુ પડે)
• સરકારી ગેઝેટ (જો અટક બદલવી હોય)
• ફોર્મ ભરીને સહી કરો